Ontdek de geschiedenis en cultuur van Dalen

Opdat wij niet vergeten

Het is goed om stil te staan bij de gebeurtenissen rond de Tweede Wereldoorlog. Ook in Dalen en omgeving vonden oorlogshandelingen plaats met grote gevolgen. Indrukwekkend was het neerstorten van een Canadese bommenwerper in mei 1943. Hierover de volgende berichtgeving.

In het voorjaar trokken ‘s nachts regelmatig grote aantallen geallieerde bommenwerpers van west naar oost over ons land. Belangrijke militaire en strategische doelen in Duitsland werden gebombardeerd. Het zware geronk van de met bommen volgeladen vliegtuigen drong intens door in de nachtelijke stilte van 13 op 14 mei 1943. Rond middernacht begon de overtocht weer en hield menig Dalenaar uit zijn slaap. Eén van deze bommenwerpers was de Halifax met als code JD 113 VR-Z, deel uitmakend van het 419e (Moose) squadron van de Royal Canadian Airforce.

Het toestel was om 23:57 uur opgestegen vanaf het vliegveld Middleton St. George in Noordoost Engeland samen met nog 440 bommenwerpers. Na het lossen van hun dodelijke last boven de Duitse stad Bochum, keerden de vliegtuigen weer terug richting hun basis in Engeland.

Om 2:45 uur wordt de Halifax in de omgeving van Emmen, door een vijandelijke nachtjager gevlogen door Hauptman Herbert Lütje, onder vuur genomen. De Messcherschmidt, welke deel uitmaakte van Nachtjagdgeschwader NJG1, was vertrokken van het Duitse vliegveld Fliegerhorst Twente nadat er meldingen waren ontvangen van geallieerde bommenwerpers. Het geratel van de mitrailleurs was duidelijk in de omgeving te horen en lichtsporen schoten links en rechts door de lucht.

De Halifax krijgt een voltreffer en vliegt kort daarop in brand.

De 22-jarige gezagvoerder, piloot, flight- sergeant Walter H.S. Buckwell (foto links) geeft zijn bemanning opdracht om met de parachute het toestel te verlaten. Zelf bleef hij in de cockpit van de getroffen bommenwerper om deze in de lucht en horizontaal te houden. Zijn kameraden kregen zo de gelegenheid hun parachutes aan te haken en het vliegtuig te verlaten.

Van de zeven vliegers slagen er drie in om te springen. Het zijn de navigator Russel W. Lowry, radiotelegrafist William J.N.Duggan en bommenrichter William M. Reid. Ze weten na hun landing te ontsnappen en keren na de oorlog gelukkig gezond en wel naar Canada terug.

De Halifax krijgt een voltreffer en vliegt kort daarop in brand.

Met de overige bemanningsleden loopt het minder goed af. De brandende Halifax komt richting Dalen, ontploft met een enorme dreun in de lucht en komt in stukken naar beneden in het Bongvlier. Dit stuk land ligt ingesloten tussen de Reindersdijk, de Bosweg en de Drift. Piloot Walt Buckwell, boordwerktuigkundige sergeant Frederick W. Walkerdine 24 jaar (foto links) en beide schutters flight-sergeants Walter L. Bovaird en Alfred Hurteau storten neer.

Stichting Aold Daol'n bewaker van Dalen's erfgoed

Stichting Aold Daol’n, opgericht op 21 juli 1980, is een cultuurhistorische stichting die zich toelegt op het bewaren en presenteren van de rijke geschiedenis en het erfgoed van de voormalige gemeente Dalen. De stichting verzamelt gegevens, voorwerpen en afbeeldingen die verband houden met de geschiedenis van Dalen en de omliggende dorpen zoals Wachtum, Dalerveen, Stieltjeskanaal en Dalerpeel. Met een uitgebreide collectie van historische voorwerpen, foto’s en documenten, geeft Aold Daol’n een inkijkje in de diverse facetten van het leven door de eeuwen heen.
De stichting organiseert regelmatig tentoonstellingen, dia-avonden en evenementen die de geschiedenis en cultuur van Dalen tot leven brengen. Bezoekers kunnen genieten van exposities in Museummolen ‘Jan Pol’, een rijksmonument en landelijk geregistreerd museum, waar de stichting sinds 35 jaar de exploitatie verzorgt. De molen fungeert als kijk- en doemuseum en biedt een prachtig uitzicht over het dorp en de omgeving.

Aold Daol’n werkt nauw samen met lokale en regionale instellingen om historische gebouwen, dorpsgezichten en landschapsdelen te behouden en te promoten. Daarnaast heeft de stichting een onderzoeks-archiefruimte en een depot voor de opslag van diverse voorwerpen, kleding, textiel en landbouwgereedschappen.

Met ongeveer 1150 vrienden en donateurs, blijft Stichting Aold Daol’n een belangrijke rol spelen in het bewaren en delen van Dalen’s erfgoed.

Museummolen Jan Pol Dalen's Historisch Monument

Museummolen Jan Pol, gebouwd in 1876, is een indrukwekkende stellingmolen die hoog boven de omliggende huizen uitsteekt. Deze koren- en pelmolen werd gerestaureerd en omgevormd tot een kijk- en doemuseum, beheerd door Stichting Aold Daol’n. De molen, een rijksmonument, biedt een fascinerend inzicht in het leven en werk van molenaars door de eeuwen heen.

Bezoekers kunnen genieten van een prachtig uitzicht vanaf de stelling en de diverse exposities op de verschillende verdiepingen. De begane grond herbergt wisselende tentoonstellingen, terwijl de eerste verdieping historische voorwerpen en verhalen toont over het dagelijks leven in Dalen. Op de tweede verdieping krijgt men een indruk van het werk van de molenaar, en de derde verdieping biedt een blik op de indrukwekkende molenconstructie en het maalproces.

Museummolen Jan Pol is een essentieel onderdeel van Dalen’s erfgoed en trekt jaarlijks duizenden bezoekers. Het is een plek waar geschiedenis tot leven komt en waar men kan genieten van de schoonheid en functionaliteit van deze historische molen.